بررسی محبوب ترین شیوه های فرزند پروری و تاثیر آنها بر کودکان

فرزندپروری یک سفر پیچیده و پربار  که شامل شکل دهی به زندگی فرزندانمان است. به عنوان والدین، ما اغلب  ب دنبال مؤثرترین راه‌ها برای پرورش و راهنمایی فرزندانمان می گردیم . یکی از جنبه های مهمی که باید در نظر گرفت، سبک فرزندپروری ما امی تواند به طور قابل توجهی بر رشد، رفتار و رفاه کلی فرزندان ما تأثیر بگذارد. 

در این مقاله، ما برخی از محبوب‌ترین سبک‌های فرزندپروری و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم و به شما این امکان را می‌دهیم که تصمیمی آگاهانه در مورد اینکه کدام رویکرد بیشتر مورد توجه شما و فرزندتان است، بگیرید.

این از خانواده ای به خانواده دیگر بر اساس ایمان، اخلاق، ارزش ها و نحوه تربیت والدین متفاوت است.

سبک های اصلی فرزندپروری چیست؟

سبک فرزندپروری مستبدانه

سبک فرزندپروری مستبدانه با سطوح بالای کنترل، قوانین سختگیرانه و تمرکز بر اطاعت و انضباط شدید مشخص می شود. والدینی که این سبک را اتخاذ می کنند، معمولاً انتظارات زیادی از فرزندان خود دارند و تأکید زیادی بر رعایت قوانین بدون تردید دارند. سبک فرزندپروری مستبدانه مبتنی بر این باور است که کودکان باید از شخصیت‌های اقتدار پیروی کنند و نظم و انضباط برای رشد آنها ضروری است. 

در اینجا برخی از ویژگی ها و شیوه های کلیدی مرتبط با سبک فرزندپروری مستبد آورده شده است:

1. توقعات و قوانین بالا: والدین مستبد قوانین روشن و سفت و سختی را وضع می کنند که انتظار دارند فرزندانشان از آنها پیروی کنند. آنها انتظارات زیادی از رفتار، دستاوردها و پایبندی فرزندانشان به هنجارهای اجتماعی دارند. این قوانین معمولاً غیرقابل مذاکره هستند و انحرافات قابل تحمل نیستند.
2. انضباط سخت : والدین مستبد به روش های سختگیرانه انضباطی برای اجرای انطباق متکی هستند. آنها ممکن است از تنبیه، مانند کتک زدن، وقفه، یا از دست دادن امتیازات، به عنوان ابزاری برای آموزش فرزندانشان به رعایت قوانین استفاده کنند . تمرکز بر کنترل و پیامدهای خارجی به جای درک دلایل پشت قوانین است.
3. انعطاف پذیری و استقلال محدود: سبک فرزندپروری مستبدانه فضای کمی برای مذاکره یا نظرات کودک باقی می گذارد. تصمیمات در درجه اول توسط والدین گرفته می شود و ممکن است فردیت یا ترجیحات کودک چندان مورد توجه قرار نگیرد. اقتدار والدین غیرقابل تردید است و ممکن است استقلال کودک محدود شود.
4. فقدان گرمای عاطفی: در حالی که والدین مستبد ممکن است به نیازهای اساسی فرزندان خود توجه کنند ، ممکن است با ابراز گرمی و حمایت عاطفی مشکل داشته باشند. تمرکز اغلب بر رفتار و انضباط است تا ارتباط عاطفی یا پرورش، که آن را به یک رویکرد “عشق سخت” در مقابل عشق بی قید و شرط تبدیل می کند.
5. سبک ارتباطی: والدین مستبد معمولاً از ارتباط یک طرفه استفاده می کنند، جایی که دستورالعمل ها و دستورات بدون فضای زیادی برای گفتگو یا توضیح داده می شود. حرف والدین نهایی است، و ممکن است از سؤال کردن یا به چالش کشیدن مقامات جلوگیری شود.

اثرات فرزندپروری مستبدانه:

در حالی که مقوله والدین مقتدرانه ممکن است برخی از مزایای کوتاه مدت مانند پیروی فوری و پایبندی به قوانین داشته باشد، اما می تواند پیامدهای بالقوه بلندمدتی برای رشد کودکان داشته باشد. برخی از اثرات مرتبط با فرزندپروری مستبد عبارتند از:

1. مشکلات مربوط به عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب و سلامت روان: ماهیت سختگیرانه و کنترل‌کننده فرزندپروری مستبدانه می‌تواند منجر به ایجاد عزت نفس پایین در کودکان شود . آنها ممکن است به دلیل تأکید بر برآورده کردن انتظارات بالا احساس ناکافی یا ترس از اشتباه کنند.
2. کاهش خودمختاری و مهارت های تصمیم گیری: کودکانی که تحت تربیت مستبد بزرگ شده اند ممکن است با توسعه مهارت های خودمختاری و تصمیم گیری دست و پنجه نرم کنند. فقدان فرصت برای انتخاب یا بیان ترجیحات خود می تواند مانع از توانایی آنها در تفکر مستقل و حل مسئله شود.
3. مهارت‌های اجتماعی ضعیف: فرصت‌های محدود برای برقراری ارتباط آزاد و مذاکره در تربیت مستبدانه می‌تواند بر مهارت‌های اجتماعی کودک تأثیر بگذارد. آنها ممکن است با قاطعیت، حل تعارض و ایجاد روابط سالم مبارزه کنند.
4. شورش یا احساسات سرکوب شده: برخی از کودکانی که تحت تربیت مستبد بزرگ شده اند ممکن است علیه قوانین سختگیرانه و شخصیت های اقتدار شورش کنند. از طرف دیگر، آنها ممکن است احساسات خود را سرکوب کنند و از نظر ظاهری همخوانی داشته باشند، که منجر به مشکلاتی در بیان خود یا ایجاد یک احساس قوی از هویت می شود.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که اگرچه سبک فرزندپروری مستبدانه دارای معایبی است، اما ممکن است در زمینه‌های فرهنگی مختلف متفاوت عمل کند. علاوه بر این، برخی از والدین ممکن است عناصری از فرزندپروری مستبدانه را وارد کنند و در عین حال گرما و حمایت عاطفی را نیز فراهم کنند و تعادلی بین ساختار و پرورش ایجاد کنند. در نهایت، درک اثرات بالقوه و در نظر گرفتن سبک‌های فرزندپروری جایگزین می‌تواند به والدین کمک کند تا در مورد نحوه تربیت فرزندان خود تصمیم‌گیری آگاهانه بگیرند.

سبک فرزندپروری سهل گیرانه

سبک فرزندپروری سهل‌آمیز با رویکردی آرام و خوش‌آمیز مشخص می‌شود، و والدین به شدت به خواسته‌ها و نیازهای فرزندان خود پاسخ می‌دهند و در عین حال محدودیت‌ها یا محدودیت‌های کمی را تعیین می‌کنند. والدین سهل گیر تمایل دارند شادی فرزندانشان را در اولویت قرار دهند و از رویارویی یا قوانین سختگیرانه اجتناب کنند. آنها ممکن است ملایم‌تر باشند و به فرزندانشان اجازه دهند آزادی زیادی در تصمیم‌گیری داشته باشند.

در اینجا برخی از ویژگی‌ها و شیوه‌های کلیدی مرتبط با سبک فرزندپروری سهل‌آمیز آورده شده است:

1. تقاضاهای کم و قوانین کم: والدین سهل گیر تعداد محدودی از قوانین و انتظارات برای رفتار فرزندان خود دارند. آنها ممکن است از تعیین محدودیت ها یا اجرای پیامدهای رفتار نادرست اجتناب کنند و به فرزندانشان اجازه دهند آزادی و استقلال بیشتری داشته باشند.
2. انضباط ملایم: انضباط معمولاً در سبک فرزندپروری سهل‌آمیز حداقل است یا وجود ندارد. والدین سهل‌گیر ممکن است به جای استفاده از قوانین سخت‌گیرانه یا تنبیه، به استدلال، مذاکره یا مماشات برای مدیریت رفتار فرزندانشان تکیه کنند. آنها ممکن است در مداخله یا اصلاح اعمال فرزندشان تردید کنند.
3. پرورش و پذیرش: والدین سهل گیر تمایل دارند که به نیازهای عاطفی فرزندانشان اهمیت دهند، پذیرا باشند و به شدت پاسخگو باشند. آنها ایجاد رابطه نزدیک با فرزندان خود را در اولویت قرار می دهند و ممکن است بیشتر شبیه دوستان باشند تا شخصیت های معتبر.
4. فقدان ساختار و مرزها: سبک فرزندپروری سهل‌انگیز اغلب فاقد یک روال ساختاریافته یا مرزهای ثابت است. کودکان ممکن است آزادی تصمیم گیری در مورد فعالیت ها، زمان خواب و سایر جنبه های زندگی خود را بدون راهنمایی قابل توجه والدین داشته باشند.
5. ارضای تاخیری: والدین سهل گیر ممکن است برای تعیین محدودیت برای خواسته های فرزندان خود تلاش کنند و ارضای آنها را به تاخیر بیندازند. آنها ممکن است تسلیم خواسته های فرزندان خود شوند یا برای جلوگیری از درگیری یا ناراحتی، رضایت آنی را فراهم کنند.

اثرات فرزندپروری سهل گیرانه:

در حالی که والدین سهل‌گیرانه می‌تواند جنبه‌های مثبتی مانند ایجاد محیطی گرم و پذیرنده داشته باشد، اما ممکن است پیامدهای بلندمدت بالقوه‌ای برای رشد کودکان داشته باشد. برخی از اثرات مرتبط با فرزندپروری سهل‌گیرانه عبارتند از:

1. فقدان انضباط شخصی: کودکانی که تحت تربیت سهل‌آمیز بزرگ شده‌اند، ممکن است با نظم و انضباط شخصی و کنترل تکانه دست و پنجه نرم کنند . فقدان مرزها و پیامدهای واضح ممکن است مانع از توانایی آنها در تنظیم رفتار و انتخاب مسئولانه شود.
2. مشکل با اقتدار : به دلیل رویکرد ملایم به نظم و فقدان ساختار، کودکان ممکن است در احترام به شخصیت‌های اقتدار یا پذیرش محدودیت‌ها در محیط‌های دیگر، مانند مدرسه یا محیط‌های اجتماعی، مشکل داشته باشند.
3. استحقاق و انتظارات غیر واقعی: بدون تجربه محدودیت‌های مناسب و ارضای تأخیر، کودکانی که تحت تربیت سهل‌آمیز بزرگ می‌شوند، ممکن است احساس استحقاق داشته باشند و انتظارات غیرواقعی در مورد برآورده شدن فوری خواسته‌هایشان داشته باشند.
4. مهارت های حل مسئله ناکافی: فقدان قوانین و راهنمایی های ثابت ممکن است مانع رشد مهارت های حل مسئله در کودکان شود. آنها ممکن است برای عبور از چالش ها یا تصمیم گیری مستقل دچار مشکل شوند.
5. تنظیم عاطفی ضعیف : بدون مرزهای ثابت یا راهنمایی والدین، کودکان ممکن است در تنظیم احساسات یا مدیریت ناامیدی و ناامیدی دچار مشکل شوند.

توجه به این نکته مهم است که فرزندپروری سهل گیرانه با پرورش یا حمایت کردن یکسان نیست. سبک فرزندپروری سالم معمولاً شامل تعادل بین گرمی و راهنمایی است و ساختاری را فراهم می کند که نیازهای عاطفی کودک را تأیید کرده و برآورده می کند . درک تأثیرات بالقوه سبک‌های مختلف فرزندپروری می‌تواند به والدین کمک کند تا روی رویکرد خود فکر کنند و برای ارتقای رفاه و رشد کلی فرزند خود تغییراتی را انجام دهند.

سبک فرزندپروری مقتدرانه

سبک فرزندپروری مقتدر با رویکردی متعادل مشخص می شود که گرمی، پاسخگویی و انتظارات روشن را ترکیب می کند. نوع والدینی که سبک مقتدرانه را اتخاذ می کنند، قوانین و مرزهای معقولی را تعیین می کنند و در عین حال برای فردیت و استقلال فرزندشان ارزش قائل هستند. آنها ضمن تشویق استقلال و انضباط خود، یک محیط حمایتی و پرورشی ایجاد می کنند .

در اینجا برخی از ویژگی ها و شیوه های کلیدی مرتبط با سبک فرزندپروری مقتدر آورده شده است:

1. انتظارات و قوانین روشن : والدین مقتدر انتظارات و قوانین روشنی را برای رفتار فرزندان خود تعیین می کنند. این قوانین منطقی، متناسب با سن هستند و برای کودک توضیح داده شده است. والدین مقتدر به جای اجرای ساده قوانین بدون توضیح، منطق و زمینه ای را برای کمک به کودکان در درک اهمیت و هدف پشت قوانین ارائه می کنند.
2. گرمی، محبت و پاسخگویی: والدین مقتدر، خونگرم، پاسخگو و از نظر عاطفی در دسترس فرزندانشان هستند. آنها فعالانه با فرزندان خود درگیر می شوند، به نگرانی های آنها گوش می دهند و حمایت و راهنمایی می کنند. این ارتباط عاطفی به ایجاد پیوند قوی والدین و فرزند کمک می کند و احساس امنیت و اعتماد را تقویت می کند.
3. ارتباط دو طرفه : والدین مقتدر ارتباط آزاد و محترمانه را با فرزندان خود ترویج می کنند. آنها گفتگو را تشویق می کنند، با دقت به دیدگاه های فرزندان خود گوش می دهند و برای نظرات آنها ارزش قائل هستند. این ارتباط دو طرفه به کودکان اجازه می دهد تا خود را بیان کنند، صدای خود را توسعه دهند و مهارت های ارتباطی موثر را بیاموزند.
4. استدلال و حل مسئله: والدین مقتدر به جای تکیه صرف بر تنبیه یا انضباط سخت، بر استدلال و حل مسئله تأکید می کنند. آنها فرزندان خود را درگیر بحث می کنند، تفکر انتقادی را تشویق می کنند و به آنها کمک می کنند تا عواقب اعمال خود را درک کنند. این رویکرد باعث توسعه مهارت های تصمیم گیری و رفتار مسئولانه می شود.
5. حمایت از استقلال: والدین مقتدر اهمیت تقویت استقلال و استقلال فرزندشان را می شناسند. آنها تصمیم گیری متناسب با سن را تشویق می کنند و به فرزندان خود اجازه می دهند تا پیامدهای طبیعی را در محدوده ایمن تجربه کنند. این حمایت از استقلال به کودکان کمک می کند تا اعتماد به نفس و اتکا به خود را پرورش دهند.
6. سازگاری و پیش بینی پذیری: والدین مقتدر انتظارات و استراتژی های نظم و انضباط را حفظ می کنند . آنها محیطی با ثبات و قابل پیش بینی را فراهم می کنند که کودکان می توانند به آن تکیه کنند. ثبات به کودکان کمک می کند تا مرزها و انتظارات را درک کنند، سردرگمی را کاهش می دهد و احساس امنیت را تقویت می کند.

اثرات فرزندپروری مقتدرانه:

سبک فرزندپروری مقتدرانه با چندین پیامد مثبت برای رشد کودکان همراه بوده است. برخی از اثرات مرتبط با فرزندپروری مقتدر عبارتند از:

1. اعتماد به نفس و عزت نفس : کودکانی که زیر نظر والدین مقتدر بزرگ شده اند، عزت نفس و اعتماد به نفس بالاتری دارند. محیط پرورشی و حمایتی، همراه با انتظارات روشن، به کودکان کمک می کند تا احساس ارزشمندی و توانایی کنند.
2. تنظیم عاطفی و تاب آوری: فرزندپروری مقتدرانه تنظیم عاطفی و تاب آوری را در کودکان ترویج می کند. ارتباط آزاد و حمایت والدین، کودکان را قادر می سازد تا احساسات خود را به طور موثر بیان و مدیریت کنند و هوش هیجانی و مهارت های مقابله ای را تقویت کنند.
3. موفقیت تحصیلی: فرزندان والدین مقتدر اغلب سطوح بالاتری از پیشرفت تحصیلی را نشان می دهند. تاکید بر مسئولیت پذیری، حل مسئله و استقلال، نگرش مثبت نسبت به یادگیری را پرورش می دهد و کودکان را تشویق می کند تا در آموزش خود ابتکار عمل کنند.
4. شایستگی اجتماعی: فرزندپروری مقتدرانه به کودکان کمک می کند تا مهارت های اجتماعی قوی و روابط مثبت ایجاد کنند . سبک فرزندپروری حمایتی و پاسخگو، همدلی، ارتباط مؤثر و احترام به دیگران را آموزش می‌دهد و توانایی آن‌ها را برای هدایت موفقیت‌آمیز تعاملات اجتماعی افزایش می‌دهد.
5. خطر کمتر مشکلات رفتاری: کودکانی که تحت سرپرستی مقتدرانه بزرگ شده اند، کمتر درگیر رفتارهای بزهکارانه یا بروز مشکلات بیرونی هستند. مرزهای ثابت، تقویت مثبت و راهنمایی های ارائه شده توسط والدین معتبر به کاهش خطر مشکلات رفتاری کمک می کند.

به طور خلاصه، سبک فرزندپروری مقتدرانه یک محیط پرورشی، حمایتی و ساختارمند را ترویج می کند. والدین مقتدر با ایجاد تعادل در گرما و پاسخگویی با انتظارات روشن، فضایی را ایجاد می کنند که رشد عاطفی و اجتماعی سالم را در فرزندانشان تقویت می کند.

سبک فرزندپروری بدون دخالت

سبک فرزندپروری بدون دخالت، که به عنوان فرزندپروری غفلت‌آمیز نیز شناخته می‌شود، با عدم پاسخگویی، حمایت و مشارکت در زندگی کودک مشخص می‌شود. والدینی که درگیر نیستند از نظر عاطفی دور هستند و اغلب از نیازهای کودک خود چه از نظر جسمی و چه از نظر احساسی غفلت می کنند. این شیوه فرزندپروری می تواند اثرات جدی و مضری بر رشد کودک داشته باشد.

در اینجا برخی از ویژگی‌ها و شیوه‌های کلیدی مرتبط با سبک فرزندپروری بدون دخالت آورده شده است:

1. فقدان در دسترس بودن عاطفی: والدینی که درگیر نیستند، واکنش عاطفی یا حمایت کمی از فرزندان خود نشان می دهند. آنها ممکن است از نظر عاطفی جدا باشند و نیاز فرزندشان به عشق، محبت و ارتباط عاطفی را نادیده بگیرند.
2. مشارکت حداقلی: والدین غیر درگیر در زندگی فرزندشان دخالت چندانی ندارند. آنها ممکن است فقط مایحتاج اولیه مانند غذا و سرپناه را تامین کنند، اما در تربیت، آموزش یا فعالیت های اجتماعی فرزندشان کوتاهی کنند.
3. نظارت محدود: والدین بدون دخالت حداقل نظارت و راهنمایی را برای فرزندان خود انجام می دهند. آنها ممکن است بر فعالیت های فرزندشان نظارت نداشته باشند یا از ایمنی آنها اطمینان حاصل نکنند که منجر به خطرات و آسیب های احتمالی می شود.
4. فقدان ساختار و قوانین: والدینی که درگیر نیستند اغلب ساختار یا قوانین کمی برای فرزندان خود ارائه می کنند. آنها ممکن است نظم و انضباط متناقضی داشته باشند که به فرزندشان اجازه می دهد بدون مرز یا عواقب رفتار کند.
5. بی توجهی به نیازهای اساسی: والدینی که درگیر نیستند ممکن است از نیازهای اولیه جسمانی کودک خود مانند تغذیه، بهداشت و مراقبت های بهداشتی غافل شوند. آنها ممکن است در ارائه لباس کافی، مراقبت های پزشکی یا حمایت های لازم برای رفاه فرزند خود شکست بخورند.

تأثیرات والدین غیرمشمول:

سبک فرزندپروری بدون دخالت می تواند اثرات منفی شدیدی بر رشد و رفاه کلی کودک داشته باشد:

1. تأثیر عاطفی و روانی: کودکانی که تحت سرپرستی بدون دخالت والدین بزرگ می شوند ممکن است دچار غفلت عاطفی شوند و ممکن است با اعتماد به نفس پایین، ناامنی عاطفی و عدم اعتماد در روابط دست و پنجه نرم کنند.
2. عملکرد تحصیلی ضعیف: عدم مشارکت و حمایت والدین در آموزش می تواند بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر منفی بگذارد. فقدان راهنمایی و تشویق ممکن است باعث کاهش انگیزه و موفقیت در مدرسه شود.
3. مشکلات رفتاری: کودکان والدینی که درگیر نیستند ممکن است مشکلات رفتاری از جمله رفتارهای پرخاشگری، سرکشی و توجه طلبی از خود نشان دهند. فقدان ساختار، قوانین و راهنمایی والدین می تواند به این چالش ها کمک کند.
4. مسائل دلبستگی: والدین بدون دخالت می تواند منجر به مسائل دلبستگی و مشکلات در ایجاد روابط سالم در آینده شود. فقدان یک پیوند عاطفی مطمئن با والدین می تواند بر توانایی کودک برای اعتماد و ایجاد ارتباطات اجتماعی سالم تأثیر بگذارد.
5. رفتار پرخطر: کودکان والدینی که درگیر نیستند ممکن است بیشتر مستعد درگیر شدن در رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد، بزهکاری یا فعالیت های جنسی اولیه باشند. فقدان نظارت، راهنمایی و نفوذ والدین، احتمال درگیر شدن در فعالیت‌های پرخطر را افزایش می‌دهد.

توجه به این نکته ضروری است که والدین بدون دخالت، بی توجهی تلقی می شود و می تواند عواقب شدید و طولانی مدتی برای رفاه کودک داشته باشد. اگر مشکوک هستید که کودکی دچار غفلت یا عدم دخالت والدین شده است، مهم است که آن را به مقامات مربوطه گزارش دهید یا برای اطمینان از ایمنی و رفاه کودک از کمک حرفه ای بخواهید.

سبک فرزندپروری دلبستگی

سبک فرزندپروری دلبستگی یک رویکرد فرزندپروری است که بر ایجاد پیوند عاطفی قوی بین والدین و فرزند تمرکز دارد. بر پاسخگویی، حساسیت و تماس فیزیکی نزدیک برای رفع نیازهای کودک تأکید دارد. هدف ایجاد یک رابطه مطمئن و قابل اعتماد است که می تواند بهزیستی عاطفی و رشد سالم را ارتقا دهد.

این سبک از نظریه دلبستگی الهام گرفته شده توسط روانشناسی جان بولبی است. اهمیت دلبستگی ایمن بین والدین و فرزند را به عنوان پایه ای برای رشد اجتماعی و عاطفی سالم می شناسد.

در اینجا برخی از اصول و شیوه های کلیدی مرتبط با فرزندپروری دلبستگی آورده شده است: